ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ - ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ

Πρωτομαγιά  

Ημέρα γιορτής της εργατικής τάξης. Ο Μάης δεν είναι μόνο ο μήνας που σφραγίζει την άνοιξη. 

Είναι επίσης μήνας μνήμης και τιμής για τους αγώνες των ανθρώπων που έδωσαν το αίμα τους και θυσιάστηκαν διεκδικώντας το οχτάωρο και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Μιλάμε φυσικά για τους εργάτες του Σικάγο, το ματωμένο πουκάμισο των οποίων έγινε σύμβολο πάλης και θυσίας. Οι Πρωτομαγιές έγιναν από τότε ξεχωριστές καταλαμβάνοντας σημαντικότατη θέση στην καρδιά και τη ζωή των εργατών. Η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε ως μέρα γιορτής της εργατικής τάξης το 1889, από το ∆ιεθνές Εργατικό Συνέδριο του Παρισιού για να τιμήσει τα θύματα της μεγάλης και αιματηρής απεργίας που είχε γίνει στο Σικάγο, 3 χρόνια πριν. 

Η πάλη για την καθιέρωση του οχταώρου είχε αρχίσει από την δεκαετία του '60. Το 1884 η Αμερικάνικη Ομοσπονδία Εργασίας ψήφισε μια απόφαση η οποία όριζε ότι από την 1 Μαΐου του 1886 θα καθιερωνόταν το οχτάωρο. Μάλιστα, καλούσε όλα τα εργατικά συνδικάτα να ακολουθήσουν αυτή την οδηγία απαρέγκλιτα. Όπως ήταν φυσικό το ψήφισμα βρήκε άμεσα υποστήριξη από το σύνολο της εργατικής τάξης η οποία αναγκαζόταν να δουλεύει δώδεκα και δεκατέσσερις ώρες ημερησίως. Έτσι, όταν η Αμερικάνικη Ομοσπονδία Εργασίας οργάνωσε μαζική απεργία την 1 Μαΐου του 1886 στο Σικάγο, που ήταν τότε το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο, 350.000 εργάτες από όλη τη χώρα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Η πόλη του Σικάγο κυριολεκτικά παρέλυσε. Όλες οι εταιρίες που δραστηριοποιούντανστην πόλη αναγκάστηκαν να διακόψουν την λειτουργία τους. Το σύνθημα εκείνης της απεργίας ήταν "8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ύπνος". Οι εργάτες διεκδικούσαν το οχτάωρο αλλά οι εργοδότες είχαν αντίθετη γνώμη. Έτσι σε συνεργασία με την αστυνομία, την εθνοφρουρά και τους οπλισμένους μπράβους που είχαν προσλάβει αντέδρασαν έντονα. 

Ήταν Σάββατο, οι εργάτες μαζί με τις οικογένειές τους κουβεντιάζοντας και ντυμένοι με τα καλά τους κατευθύνονταν στο χώρο της συγκέντρωσης. Ωστόσο, στους πλαϊνούς δρόμους που θα φιλοξενούσαν τη συγκέντρωση χιλιάδες αστυνομικοί και ειδικές δυνάμεις του στρατού περίμεναν το σύνθημα για να δρά-σουν. Λίγο αργότερα όταν η αστυνομία προσπάθησε να διαλύσει βίαια μια ειρηνική συγκέντρωση στην Haymarket Square, μια βόμβα πετάχτηκε προς το μέρος τους τραυματίζοντας περίπου 70 αστυνομικούς. 

Τότε αυτοί άνοιξαν πυρ προς το πλήθοςσκοτώνοντας και τραυματίζοντας δεκάδες. 

Χωρίς να έχει στοιχεία ως προς την ταυτότητα των δραστών που εκτόξευσαν την βόμβα, η αστυνομία, συλλαμβάνει οχτώ ηγέτες του εργατικού κινήματος. Η δίκη, που τους οδήγησε στην θανατική καταδίκη, έχει καταγραφεί στα χρονικά ως παρωδία. ∆ικάζοντας τις ιδέες παρά τις πράξεις, οι δικαστές τους καταδίκασαν σε θάνατο δια απαγχονισμού. Η ποινή για τους βασικούς κατηγρουμένους εξετελέσθη στις 11 Νοέμβρη του 1887. Στην κηδεία τους έλαβε χώρα μία από τις μεγαλύτερες πορείες που είχε γνωρίσει το Σικάγο. (Πηγή Chicago Tribune) 

Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη, ωστόσο επειδή η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.

Στις 5 το απόγευμα της Κυριακής συγκεντρώθηκαν στο Στάδιο πάνω από 2.000 σοσιαλιστές και εργαζόμενοι, ωστόσο η «Εφημερίς» τους υπολόγισε μόνο σε 200 και σημείωνε σε άρθρο της: «Οι πλείστοι εξ αυτών ήσαν εργάται, ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένοι, με ερυθράς κονκάρδας επί της κομβιοδόχης, και πολύ ήσυχοι άνθρωποι. Αυτοί είναι οι πρώτοι σοσιαλισταί εν Ελλάδι, και συνήλθον χθες εις το πρώτον αυτών εν Αθήναις συλλαλητήριον».

Ωστόσο και στην Ελλάδα πέρασαν «ματωμένες» Πρωτομαγιές. Η πρώτη ήταν αυτή του 1924 στη συγκέντρωση που διοργάνωσε το Εργατικό Κέντρο Αθήνας στην πλατεία Κοτζιά και πραγματοποιήθηκε παρά την απαγόρευση της κυβέρνησης Παπαναστασίου.

Από τα επεισόδια που σημειώθηκαν μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας έχασε τη ζωή του ο εργάτης Σωτήρης Παρασκευαΐδης ενώ δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν.

Το Μάη του 1936 ήταν η σειρά της Θεσσαλονίκης με καπνεργάτες να βρίσκονται από καιρό σε απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες όμως πνίγηκαν στο αίμα. Μάλιστα σε μία από αυτές τις έπεσε νεκρός ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης, μετά από βάναυση επίθεση που δέχθηκε.

Μάλιστα η εικόνα της μητέρας που σπαράζει πάνω από το άψυχο κορμί του συγκλονίζει και εμπνέει στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο τον Επιτάφιο, που τον γράφει μέσα σε μία νύχτα και δημοσιεύεται την επόμενη μέρα στο Ριζοσπάστη της εποχής.

Όμως η ημερομηνία σταθμός όμως για την Πρωτομαγιά στη χώρα μας είναι η 1η Μαΐου του 1944, όταν στο σκοπευτήριο της Καισαριανής από τα γερμανικά πολυβόλα έπεσαν νεκροί 200 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Πηγή: Βικιπαίδεια